بر اساس فقه اسلامی، مبنای اصلی برای تشخیص احتکار، نیاز مردم» است و شامل همه کالاها میشود، بنابراین اگر مردم به کالایی اعم از غذا، دارو و . نیاز داشته باشند اما عده‌ای با هدف سودجویی و منفعت‌طلبی این کالاها را انبار کنند و بعد از بالا رفتن قیمت، آن را وارد باز کنند؛ این گروه دست به احتکار زده‌اند.
با توجه به روایت‌هایی باقی مانده از پیامبر اکرم (ص) و امامان، علما بر حرام بودن احتکار توافق نظر دارند. چون پیامبر اکرم (ص) معتقد بودند که تنها کسی که گناهکار و خطاکار است دست به احتکار می‌زند. زشتی عمل احتکار به حدی است که پیامبر اکرم(ص) آن را بدتر از سرقت و ی مستقیم از مال می‌دانند چون اکثر ها به دلیل فقر و نداری دست به این کار می‌زنند اما فرد محتکر با وجود داشتن مال و ثروت بسیار، به چپال دیگران دست می‌زند.
همچنین در نامه‌ای که از طرف حضرت علی (ع)، به مالک اشتر -از فرماندهان و یاران ایشان- نوشته شده؛ بر مقابله با احتکار توسط والی و حاکم اسلامی تأکید و گفته شده است که از احتکار جلوگیری کن. هر کس بعد از فرمان تو به ممنوعیت احتکار، اقدام به آن کرد؛ او را بدون آن که زیاده‌روی کنی، مجازات کن.» امام صادق (ع) هم احتکارکننده را ملعون می‌خواندند.
حدیثی از حضرت محمد (ص) باقی مانده است که تأکیدی اخلاقی بر ناپسند بودن احتکار به حساب می‌آید. هرکس طعامی ر ا بخرد و آن را پنهان کند تا گران‌تر به مسلمانان بفروشد؛ حتی اگر درآمد حاصل از فروش این کالاها را صدقه دهد؛ صدقه‌اش کفاره آنچه کرده است؛ نخواهد بود.» برای ملموس شدن این حدیث، این طور باید بگوییم که اگر محتکران امروزی، که به امید یک لقمه نان چرب‌تر، دستکش و ماسک‌های مورد نیاز مردم را احتکار کرده‌اند؛ حتی اگر همه سود حاصل از این اقلام را صدقه هم بدهند باز بخشیده نخواهند شد.
احتکار روشن‌ترین مصداق ظلم
ناگفته پیداست که احتکار پدیده نوظهوری نیست و در دوره‌های مختلف تاریخی و در نقاط مختلف دنیا از جمله ایران وجود داشته و دارد اما مسلمأ احتکار در دوران جنگ یا قحطی یا در شرایطی که جامعه مثل حالا درگیر یک بیماری ناشناخته و پیچیده شده، از وحشیانه‌ترین رفتارهایی است که از نوع بشر سر زده و می‌زند. چون این افراد آگاهانه سود و منفعت خود را به منفعت مردم که حفظ بهداشت، سلامتی جسمی و روحی آنهاست؛ ترجیح می‌دهند. برای آنها مهم نیست که دیگران به دلیل تصمیم و اقدام آنها به رنج افتاده‌اند. به قلب‌هایشان مُهر بی مِهری خورده است چون با وجود آگاهی بر خطرات جانی ناشی از رفتارشان، کالاهای مورد نیاز مردم را انبار کرده و به‌شکل محدود و با قیمت گزاف راهی بازار می‌کنند.
احتکار ننگ حکمرانی
امید چندانی به اصلاح اخلاقی این افراد نیست اما توقع می‌رود که تنها قانون بتواند جلوی اینها را بگیرد. از آنجا که احتکار باعث بی‌عدالتی در جامعه و ظلم و ستم عده‌ای به دیگران میشود؛ حاکم اسلامی باید از آن جلوگیری کند همان‌طور که حضرت علی (ع) به عنوان الگوی حکومت‌داری اسلامی به والیان خود توصیه و اعلام می‌کردند که احتکار نه تنها باعث زیان مردم بلکه مایه ننگ و عیب برای حکمرانان است. در نتیجه بنا به فقه اسلامی، حاکم می‌تواند کالای احتکارشده را از فرد متخلف گرفته، ضمن قیمت‌گذاری آن را وارد بازار کند و در اختیار خریداران قرار دهد.
از سوی دیگر از آنجا که احتکار، باعث ایجاد بازار سیاه میشود؛ جرم تلقی میشود و بر اساس ماده ۴» قانون تعزیرات حکومتی مصوب سال ۱۳۶۷، محکتری که برای اولین بار مرتکب این جرم شود؛ باید علاوه بر فروش کالا، ۱۰ درصد از ارزش کالای خود را به عنوان جریمه بپردازد. فردی که برای مرتبه دوم اقدام به احتکار کالایی کند؛ علاوه بر فروش کالای او توسط دولت، باید ۲۰ تا ۱۰۰ درصد ارزش کالای خود را در قالب جریمه پرداخت کند.
همچنین فردی که برای سومین بار به احتکار محکوم شود؛ باید از یک تا سه برابر ارزش کالا جریمه بپردازد. این فرد از تمام یا قسمتی از خدمات دولتی به مدت شش ماه محروم میشود و باید در واحدی که مشغول به کار بوده؛ بنر یا پارچه‌ای نصب و او به عنوان محکتر معرفی شود. کالاهای احتکاری نیز باید توسط دولت به فروش برسد. محتکری که برای چهارمین بار اقدام به این فعل کند؛ علاوه بر مجازات مرتبه سوم، پروانه واحد او لغو و باید از طریق رسانه‌های جمعی به عنوان محتکر معرفی شود.
افزون بر این قاعده، از سال ۱۳۱۶ تا ۱۳۸۲ قوانین متعددی برای مقابله با احتکار تصویب شده است اما وجود این معضل اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی در کشور نشان از آن دارد که این قوانین کارآمد نبوده، بازدارندگی کافی نداشته یا به درستی اجرا نشده است که در شرایط کنونی احتکار ماسک، دستکش و مواد ضد عفونی که این روزها در ایران برای حفظ جان و سلامتی تقریبأ از نان شب هم واجب‌تر شده؛ تاییدی بر این ادعاست که قوانین موجود در مبارزه با این معضل اقتصادی و فرهنگی مفید و موثر نبوده است.
نیمه شعبان تولد منجی عالم بشریت امام مهدی (عج) مبارکباد
ولادت امام حسین (ع) امام سجاد (ع) وقمربنی هاشم (ع) بر شما مبارک
احتکار ,مردم ,ص ,چون ,اقدام ,کالای ,است که ,به احتکار ,که برای ,به عنوان ,آن را
درباره این سایت